Volgens de wetenschappers zijn de meeste van de door de Wereldgezondheidsorganisatie geïdentificeerde schimmelpathogenen – die verantwoordelijk zijn voor ongeveer 3,8 miljoen sterfgevallen per jaar – nu al resistent tegen antifungale geneesmiddelen of gaan ze dat binnen afzienbare tijd worden. Als het gaat om het probleem van antimicrobiële resistentie (AMR) ligt de focus enkel op bacteriën en worden schimmels zo goed als volledig genegeerd. Met die beperkte focus zullen we AMR niet volledig kunnen bestrijden, betogen de auteurs. Op 26 september is er een Verenigde Naties-vergadering over antimicrobiële resistentie. Die moet zich volgens de onderzoekers ook specifiek richten op resistentie die is ontwikkeld in schimmelpathogenen.

Verwoestende invloed

Resistentie is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering voor de vier momenteel beschikbare antischimmelklassen, waardoor het moeilijk – zo niet onmogelijk – is om veel invasieve schimmelinfecties te behandelen. Fungicideresistente infecties worden onder andere door Aspergillus, Candida, Nakaseomyces glabratus en Trichophyton indotineae veroorzaakt. Deze schimmels kunnen een verwoestende invloed hebben op de gezondheid van oudere of immuungecompromitteerde mensen.

‘De meeste mensen zijn het erover eens dat resistente bacteriële infecties een significant onderdeel van het AMR-probleem zijn. Maar in de afgelopen decennia zijn veel van de problemen met geneesmiddelresistentie ook het gevolg geweest van invasieve schimmelinfecties, die grotendeels niet erkend werden door wetenschappers, overheden, clinici en farmaceutische bedrijven’, vertelt dr. Norman van Rhijn van de University of Manchester. ‘De dreiging van schimmelpathogenen en antischimmelresistentie, wordt buiten het debat gehouden, terwijl het een groeiend wereldwijd probleem is.’

Terug bij af?

In tegenstelling tot bacteriën zijn er grote overeenkomsten tussen de cellen van schimmels en mensen. Hierdoor is het moeilijk om behandelingen te vinden die schimmels selectief remmen met minimale toxiciteit voor patiënten. ‘Ondanks de enorme moeilijkheden bij de ontwikkeling ervan, zijn er de afgelopen jaren verschillende veelbelovende nieuwe middelen klinisch getest, waaronder geheel nieuwe klassen van moleculen’, vult prof. dr. Ferry Hagen van de UvA en het Westerdijk Institute aan. ‘Maar zelfs voordat middelen na jaren van ontwikkeling op de markt komen, ontwikkelt de agrochemische industrie fungiciden met vergelijkbare werkingsmechanismen, wat leidt tot kruisresistentie. Daarmee zijn we weer terug bij af. Het is waar dat veel essentiële gewassen worden aangetast door schimmels. Bescherming tegen schimmels is dus nodig voor voedselzekerheid, maar de vraag is: tegen welke prijs?’

Publicatiegegevens

Norman van Rhijn, Sevtap Arikan-Akdagli, Justin Beardsley, Felix Bongomin, Arunaloke Chakrabarti, Sharon Chen, Tom Chiller, Arnaldo Lopes Colombo, Nelesh Govender, Ana Alastruey-Izquierdo, Sarah Kidd, Michaela Lackner, Ruoyu Li, en Ferry Hagen: ‘Beyond Bacteria: The Growing Threat of Antifungal Resistance’, in: The Lancet, Volume 404, Issue 10457, 1017 - 1018 (12 september 2024).