Ten minste 87 miljoen Europeanen - bijna één op de vijf mensen – hebben te maken met een beperking, in Nederland is dat een kwart van de bevolking. Het gaat om visuele, auditieve, cognitieve en sociale beperkingen.

Van dove of slechthorende mensen die geen toegang hebben tot een gebarentolk bij een medische afspraak, tot mensen met een visuele beperking die niet kunnen genieten van het aanbod in museums en bibliotheken. Hoewel beperkingen relatief vaak voorkomen, ondervinden veel mensen met een beperking nog steeds regelmatig problemen wanneer ze toegang proberen te krijgen tot informatie, of deze willen delen. Dit kan leiden tot sociale ongelijkheid en uitsluiting.

Naar aanleiding van de Toegankelijkheidswet van de Europese Unie die in juni 2025 ingaat, wil een nieuw en uniek onderzoeksproject hier verandering in brengen.

TACIT: grenzeloze toegang

Het project wordt geleid door de TU Delft en omvat onderzoekers van zes academische instellingen en publiek-private stakeholders met expertise rond toegankelijkheid.  Dit consortium gaat nieuwe technologieën ontwikkelen, zoals kunstmatige intelligentie, virtual reality en augmented reality, die digitale diensten toegankelijker maken voor mensen met een beperking. Het brengt voor het eerst Nederlandse experts op het gebied van Human Computer Interaction (HCI) samen.

UvA bijdrage

Van de Universiteit van Amsterdam (UvA) zijn vijf wetenschappers uit drie onderzoeksgroepen betrokken: Prof. dr. Floris Roelofsen (Instituut voor Logica, Taal en Computatie - ILLC), Prof. dr. Judith Good en Dr. Hamed S. Alavi (Informatica Instituut - IvI), en Prof. dr. Natali Helberger en Prof. dr. Claes de Vreese (Recht en Digitale Technologie).

Good zal de onderzoeksactiviteiten in alle toegankelijkheids cases coördineren en overzien. Samen met Alavi zal zij ook een rol spelen in de ontwikkeling en evaluatie van innovatieve co-designmethodologieën, afgestemd op de doelgroepen.

Helberger en De Vreese richten zich op de juridische implicaties van de EU Accessibility Act, waarbij zij erop toezien dat de producten en diensten die tijdens het project worden ontwikkeld, voldoen aan de regelgeving. Roelofsen zal zijn expertise inzetten voor het ontwerpen en ontwikkelen van technologieën voor mensen die doof of slechthorend zijn.

Naast haar coördinerende rol zal Good optreden als Impact Officer. Ze zal kansen identificeren voor het TACIT-project om beleid en regelgevende kaders te beïnvloeden met betrekking tot toegankelijkheid en inclusieve technologieën.

Ontworpen door en voor de gebruiker

Het TACIT-onderzoeksproject laat de klassieke, goedbedoelde onderzoekspaden achter zich en neemt een pioniersrol op met inclusieve co-designmethoden. In het project nemen enkele onderzoekers deel met eigen ervaring met beperkingen. En door samen te werken met gebruikersgroepen van organisaties zoals Koninklijke Auris Groep, Nederlands Gebarencentrum, Stichting Accessibility en Berengroep, kan de toegankelijkheidskloof beter begrepen worden en uiteindelijk ook verkleind.

Vragen over UvA deelname

Bannerbeeld: Clarote & AI4Media / Better Images of AI / User/Chimera / CC-BY 4.0